Theo thông tin mới nhất từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), SARS-CoV-2 gây dịch Covid-19 tiếp tục lưu hành và biến đổi. Kết quả từ việc giám sát virus này cho thấy, kháng nguyên quan trọng của protein tăng đột biến.
Trước sự biến đổi của SASR-CoV-2, WHO tiếp tục khuyến cáo tiêm vắc xin Covid-19
Đáng lưu ý, do virus này được cho là sẽ tiếp tục tiến hóa từ JN.1, nên nhóm cố vấn kỹ thuật của WHO về thành phần vắc xin Covid-19 (TAG-CO-VAC) khuyên nên sử dụng dòng JN.1 đơn trị làm kháng nguyên trong các công thức vắc xin Covid-19 trong tương lai.
WHO cho hay, mục tiêu của việc cập nhật thành phần kháng nguyên của vắc xin Covid-19 là tăng cường các phản ứng miễn dịch do vắc xin tạo ra đối với các biến thể SARS-CoV-2 đang lưu hành. Tuy nhiên, trong khi chờ tiếp cận với vắc xin có thành phần cập nhật được khuyến cáo nêu trên, các chương trình tiêm chủng tại các nước phải tiếp tục sử dụng bất kỳ loại vắc xin Covid-19 nào được liệt kê hoặc sơ tuyển sử dụng khẩn cấp của WHO và không nên trì hoãn việc tiêm chủng.
Theo sát sự biến đổi của SARS-CoV-2
Khuyến cáo mới nhất nêu trên được WHO đưa ra hôm 26.4, sau khi TAG-CO-VAC có cuộc họp gần nhất vào ngày 15-16.4 để xem xét quá trình tiến hóa di truyền và kháng nguyên của SARS-CoV-2; phản ứng miễn dịch đối với nhiễm SARS-CoV-2 và tiêm chủng ngừa Covid-19 đồng thời đánh giá hiệu quả của các loại vắc xin hiện đã được phê duyệt chống lại các biến thể SARS-CoV-2 đang lưu hành; và những tác động đối với thành phần kháng nguyên của vắc xin Covid-19.
Các nhà khoa học trong nước hợp tác với các chuyên gia của WHO trong nghiên cứu về SARS-CoV-2
Trước đó, tháng 5.2023 và tháng 12.2023, TAG-CO-VAC đã khuyến nghị sử dụng dòng con cháu XBB.1 đơn trị (chẳng hạn như XBB.1.5) làm kháng nguyên vắc xin.
Khi đó, một số nhà sản xuất (sử dụng mRNA, nền tảng vắc xin vectơ virus và dựa trên protein) đã phát triển vắc xin Covid-19 với công thức XBB.1.5 và đã được các cơ quan quản lý phê duyệt để sử dụng và đưa vào các chương trình tiêm chủng ngừa Covid-19 ở một số quốc gia.
TAG-CO-VAC vẫn họp thường xuyên để đánh giá tác động của quá trình tiến hóa của SARS-CoV-2 đối với hiệu quả của vắc xin Covid-19 đã được phê duyệt và tư vấn cho WHO về việc liệu có cần thay đổi thành phần kháng nguyên của vắc xin Covid-19 trong tương lai hay không.
Đến tháng 4 năm nay, gần như tất cả (trên 94%) trình tự di truyền SARS-CoV-2 trong cơ sở dữ liệu được báo cáo đều có nguồn gốc từ JN.1 và các biến thể này tiếp tục thay thế các biến thể dòng XBB hiện có (ví dụ: EG.5). Sự dịch chuyển này cho thấy các biến thể có nguồn gốc JN.1 phù hợp hơn so với các biến thể SARS-CoV-2 đang lưu hành khác trong quần thể người.
Một số biến thể có nguồn gốc từ JN.1 (ví dụ: JN.13.1, JN.1.11.1, KP.2) đã phát triển độc lập những thay đổi trong protein tăng đột biến ở các vị trí quyết định kháng nguyên liên quan đến các gốc axit amin 346 và/hoặc 456.
Do sự thay thế của các biến thể dòng XBB bởi các biến thể có nguồn gốc JN.1, có khả năng trong thời gian ngắn, các biến thể SARS-CoV-2 đang lưu hành sẽ có nguồn gốc từ JN.1.
(WHO)
