Cách thời điểm nhập viện 4 tuần, bệnh nhân N. bị tai nạn giao thông chấn thương gãy xương bàn ngón chân phải, đeo nẹp bàn chân phải và nằm bất động tại nhà khoảng 3 tuần. Sau đó, bệnh nhân cảm thấy đau nhức vùng cẳng chân phải và sưng bàn chân.
Ngày 20.7, trong lúc đang làm việc tại công ty, bệnh nhân ngất xỉu và được đưa vào bệnh viện. Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán trong tình trạng rất nguy kịch, mạch, huyết áp không đo được, suy hô hấp và theo dõi sốc phản vệ độ 3. Bệnh nhân được duy trì vận mạch, Adrenaline và chuyển ngay đến Bệnh viện Chợ Rẫy.
Các bác sĩ thông tin về ca bệnh
Ngày 2.8, bác sĩ chuyên khoa 2 Trần Thanh Linh (Khoa Hồi sức cấp cứu – Bệnh viện Chợ Rẫy) cho biết, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng li bì, sốc nặng với mạch 130 lần/phút, huyết áp không đo được, suy hô hấp, nẹp cố định cẳng bàn chân phải, kết quả siêu âm tim tại giường ghi nhận thất phải dãn to. Bệnh nhân được đặt nội khí quản, thở máy và hồi sức sốc, duy trì thuốc vận mạch liều cao, chẩn đoán thuyên tắc phổi. Kết quả chụp CT scan động mạch phổi ghi nhận có huyết khối ở thân động mạch phổi phải, trái và các nhánh vào phân thùy phổi.
Ngay lập tức, bệnh nhân được chuyển khẩn cấp lên Khoa Hồi sức cấp cứu (ICU) của bệnh viện. Lúc này, thai phụ bắt đầu có chuyển biến sốc nặng, nổi bông tím toàn thân, suy hô hấp và được thở máy.
Kết quả siêu âm tim ghi nhận thất phải bị giãn to, kết quả siêu âm mạch máu chi ghi nhận tắc không hoàn toàn tĩnh mạch đùi khoeo chân phải do huyết khối. Ê kíp điều trị xác định bệnh nhân bị thuyên tắc động mạch phổi khối lớn nguy cơ cao, suy thất phải cấp trên nền thai kỳ 9 tuần, gãy kín xương bàn ngón 2 chân phải, huyết khối tĩnh mạch đùi khoeo chân phải.
Hội chẩn cùng Bệnh viện Hùng Vương, ưu tiên cứu thai phụ
Trước tình trạng trên, bệnh nhân được thực hiện VA ECMO cấp cứu, điều trị kháng đông, an thần và vận mạch. Đồng thời, bệnh viện tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa sâu gồm khoa Hồi sức tích cực, Tim mạch, Tim mạch can thiệp, phòng DSA của khoa Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê phẫu thuật tim và mời thêm bác sĩ sản khoa của Bệnh viện Hùng Vương… để đưa ra phương pháp điều trị tối ưu nhất.
Trong quá trình phẫu thuật tại phòng DSA, ê kíp ghi nhận thai phụ bị tắc hoàn toàn thân chính động mạch phổi 2 bên. Sau hơn 2 tiếng, ê kíp thành công lấy ra nhiều mảnh huyết khối, tái thông động mạch phổi 2 bên ở mức độ 50 – 70%.
Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Huỳnh Nhật Tuấn, Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, sau khi thực hiện ECMO, về cơ bản huyết áp của bệnh nhân có cải thiện. Tuy nhiên, tình trạng thuyên tắc phổi này lại không thể sử dụng được thuốc tiêu sợi huyết toàn thân do bệnh nhân đang trong tình trạng nguy kịch. Bên cạnh đó, bệnh nhân lại đang mang thai và phải thực hiện ECMO nên nếu sử dụng thuốc tiêu sợi huyết toàn thân sẽ gây ra những tác dụng phụ, đặc biệt là có thể gây ra chảy máu không kiểm soát được, nguy cơ cho thai nhi rất cao. Chính vì vậy, các khoa quyết định lấy huyết khối và trong quá trình thực hiện, ê kíp phải vừa can thiệp vừa che chắn thai nhi rất cẩn thận.
Sau phẫu thuật, Khoa ICU tiếp tục phối hợp với khoa Gây mê phẫu thuật tim đặt Catheter Swan-ganz tại giường dưới hướng dẫn siêu âm để theo dõi áp lực trung bình động mạch phổi và đánh giá chức năng tim liên tục qua hệ thống monitoring. Bên cạnh đó, do bệnh nhân đang mang thai được 9 tuần nên Bệnh viện Chợ Rẫy cũng đã hội chẩn cùng Bệnh viện Hùng Vương để đặt thuốc dưỡng thai phù hợp, bảo vệ an toàn tối đa cho thai nhi.
Thai phụ hồi phục sau quá trình can thiệp, điều trị
Kỳ tích giữ được thai nhi
Bác sĩ chuyên khoa 2 Võ Thị Mỹ Hạnh (Trưởng khoa Khám bệnh A, Bệnh viện Hùng Vương) cho biết, trong lần hội chẩn đầu tiên, kết quả siêu âm ghi nhận tim thai tốt, kiểm tra đánh giá toàn bộ tổng trạng, chưa thấy dấu xuất huyết. Bác sĩ tư vấn cho người nhà khả năng về thai kỳ khi can thiệp, có thể thai lưu, dọa sảy thai, sảy thai, thai có thể bị ảnh hưởng bởi thuốc tê, thuốc mê… Người nhà hiểu rõ và chấp nhận các biện pháp ưu tiên để cứu tính mạng cho mẹ, song song đó cho thuốc dưỡng thai.
Ở lần hội chẩn thứ 2 thì thai gần 11 tuần, bệnh nhân có dấu hiệu dọa sảy thai, ra máu âm đạo. Các bác sĩ cân nhắc tính mạng người mẹ và tình trạng thai, liệu có nên giảm liều thuốc kháng đông.
“Chúng tôi vẫn giữ liều kháng đông để cứu mẹ, tăng liều dưỡng thai, tư vấn kỹ với người nhà về các nguy cơ”, bác sĩ Hạnh chia sẻ.
Kết quả sau 4 ngày tiến hành các phương pháp kỹ thuật chuyên sâu, bệnh nhân được rút nội khí quản, ngưng ECMO sau 1 ngày… Sau đó, tiếp tục được khoa Tim mạch can thiệp đặt lưới lọc tĩnh mạch chủ dưới phòng ngừa tái phát.
Đến nay (2.8), bệnh nhân đã hoàn toàn tỉnh táo, có thể là ngồi ăn uống tại giường không cần phải thở oxy, huyết áp ổn định, kết quả siêu âm và diễn biến thai nhi thuận lợi. Bệnh nhân có thể xuất viện vào cuối tuần và tiếp tục được điều trị thuốc kháng đông.
Lưu ý với thuyên tắc phổi ở nhóm thai kỳ
Bác sĩ Linh cho biết, trước đây, bệnh lý thuyên tắc phổi được điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy khá nhiều và chủ yếu xuất hiện ở bệnh nhân đa chấn thương đang nằm viện. Tuy nhiên, thuyên tắc phổi ở nhóm thai kỳ, đang bị chấn thương, đặc biệt bệnh nhân lại nhập viện trong tình trạng cấp cứu thì ngay cả những trung tâm chuyên về điều trị thuyên tắc phổi trên thế giới với nhóm bệnh lý này ở mức độ nặng, nguy kịch thì tỷ lệ tử vong vẫn có thể là trên 60%.
Trước bệnh lý nguy hiểm này, bác sĩ Linh cũng đưa ra khuyến cáo, các bệnh nhân mang thai thuộc nhóm nguy cơ cao tăng đông dễ gây huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc khi có triệu chứng như đau nhức, sưng chân đặc biệt với chấn thương bị hạn chế vận động… cần siêu âm mạch máu tầm soát huyết khối để có thể can thiệp điều trị kịp thời.
